Wat is faalangst?
Faalangst is de angst om te mislukken. Je bent bang dat ondanks een goede voorbereiding er een mislukking volgt. Eigenlijk is er ook al angst vooraf. ‘Het zal wel niet gaan lukken, ik krijg vast een black-out’, zijn gedachten die lang tevoren al meespelen.
Faalangst heb je alleen als het gaat om een bepaalde ’taak’, iets wat van je wordt verwacht. En ook een ’taak’ waar een beoordeling volgt.
Voorbeelden: rijexamen, een olympische zwemfinale, een proefwerk op school, spreekbeurt, maar ook het stellen van een vraag in de les aan de leraar. Door de angst presteer je vaak minder dan mogelijk, onder je niveau. Of zijn de dagen/uren voorafgaand aan de ’taak’ vreselijk.
Waar komt faalangst vandaan?
Op de eerste plaats zit ieder mens ‘anders in elkaar’. Met de geboorte wordt een uniek mens geboren, die op een eigen manier gaat reageren op gebeurtenissen in het leven. We hebben het dan over de genen, die iemand met de geboorte meekrijgt.
Daarnaast is bekend dat soms een negatieve gebeurtenis aanleiding geeft om daarna meer faalangstig te zijn dan daarvoor. Ook ontstaat meer faalangst in een omgeving waar vooral aandacht is voor presteren en niet wordt gekeken naar de inzet die je daarvoor moet leveren.
In zo’n omgeving is opvallend veel aandacht voor wat allemaal is gelukt, en komt nooit iets naar voren wat moeite heeft gekost en toch is mislukt. Tenslotte wordt in diezelfde omgeving merkwaardig genoeg weinig complimenten gegeven voor als iets lukt.
Dit kan leiden tot een perfectionistische houding waarbij iemand zich het maken van fouten niet toestaat. Ook komt het voor dat ouders hun kinderen zoveel ‘geven’ (en niet alleen stoffelijke cadeautjes) dat het voor diezelfde kinderen uitermate moeilijk wordt om op gepaste wijze aan hun ouders terug te geven.
Dat zet een kind (onbedoeld) onder druk. Tenslotte neemt een kind vaak taken op zich in een gezin, die niet helemaal bij zijn/haar leeftijd passen. Bijvoorbeeld continu moeder troosten als vader daar emotioneel niet toe kan komen gezien zijn eigen voorgeschiedenis. Zo’n kind krijgt daar meestal geen erkenning voor en dat heeft gevolgen voor de zelfrealisatie. Het legt een druk op het aangaan van betekenisvolle relaties buiten het gezin, en faalangst kan daar in het latere leven een uiting van zijn.
Hoe pak je faalangst aan?
Allereerst is het handig om te kijken naar lichamelijke ontspanningstechnieken. Het gaat dan om de spieren, maar ook een betere ademhaling is van belang. In vele boeken worden deze technieken op praktische wijze beschreven, maar het is beter om daar onder begeleiding eens mee te oefenen.
De rationele aanpak geeft mogelijkheden om door andere denkpatronen faalangst beter te beheersen. Mensen met faalangst hebben vaak ‘niet-helpende’ gedachten, dat wil zeggen gedachten die juist faalangst oproepen. Het is de kunst deze te vervangen door ‘helpende gedachten’.
Tenslotte is het ook van belang met jezelf in gesprek te raken over de mogelijke onbalans van ‘geven en ontvangen’, zoals je die in de dagelijkse gang van zaken toepast. En bij welke mensen een onbalans vooral aanwezig is.
Wil je meer weten of een afspraak maken?